Od kilku dni w Afrykarium, w strefie Kongo, mo¿na obserwowaæ nowych mieszkañców. S± to bardzo rzadkie, zagro¿one wyginiêciem ptaki – pawie kongijskie. Historia ich odkrycia jest niezwyk³a, zapewne mog³aby pos³u¿yæ za scenariusz do filmu.
W 1913 roku amerykañski zoolog James Chapin prowadzi³ badania ornitologiczne w sercu Afryki. Wówczas teren ten nazywano Kongiem Belgijskim. W jednej z wiosek, w odleg³ym i prawie niedostêpnym okrêgu Lomo (obecnie Lomé), zauwa¿y³ na g³owach Pigmejów pióropusze z niezwykle wygl±daj±cych piór. Nie potrafi³ dopasowaæ ich do ¿adnego znanego mu gatunku ptaka. Kupi³ wiêc kilka z nich i przywióz³ ze sob± do Amerykañskiego Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku. Nastêpne tygodnie spêdzi³ w Muzeum Kongo w Tervueren pod Bruksel± przegl±daj±c tysi±ce spreparowanych ptaków, bez skutku poszukuj±c gatunku, do którego nale¿a³yby odnaleziona pióra. Dopiero dwadzie¶cia jeden lat pó¼niej, w niewielkim muzeum w Belgijskim Kongo, zauwa¿y³ stoj±ce na odleg³ej szafie, w ciemnym k±cie, zakurzone sylwetki dwóch preparatów niew±tpliwie nale¿±cych do rodziny kuraków. Na etykiecie widnia³ napis: „Paw Indyjski, m³ode, Kongo Belgijskie, 1912 rok”. Po odkurzeniu nie mia³ ju¿ w±tpliwo¶ci. Pióro pozyskane w Lomo idealnie pasowa³o do jednego z ptaków, najwyra¼niej samca. Co wiêcej! Nie by³y to doskonale znane w Europie pawie Indyjskie. Na podstawie tych spreparowanych pawi Chapin w 1936 r. opisa³ zupe³nie nowy rodzaj i gatunek – Afropavo congoensis czyli paw kongijski. Nikt absolutnie nie spodziewa³ siê, ¿e powszechne w Azji ba¿anty i pawie maj± jedynego swojego krewniaka w gêstych d¿unglach Afryki.
Minê³o wiele lat zanim komukolwiek uda³o siê powtórnie zlokalizowaæ pawie kongijskie. Nast±pi³o to w roku 1966, gdy szwajcarski zoolog Charles Cordier w trakcie specjalnej, finansowanej przez Nowojorskie Towarzystwo Zoologiczne i ZOO w Antwerpii ekspedycji zdo³a³ pozyskaæ kilka ptaków tego gatunku od lokalnych ³owców. Od tej garstki ptaków wywodz± siê wszystkie pawie kongijskie które podziwiaæ mo¿na we wci±¿ nielicznych ogrodach zoologicznych.
Pierwsze zdjêcia pawia kongijskiego w naturze zrobi³ dopiero w 1996 roku znany filmowiec i fotograf zwierz±t Alan Root. Do dzi¶ spotkania z tym gatunkiem stanowi± prawdziw± rzadko¶æ, lecz dziêki u¿yciu fotopu³apek powoli odkrywamy gdzie i jak ¿yj± te dziwne pawie.
Hodowla tego gatunku nie jest ³atwa – wymaga ¶ci¶le okre¶lonych warunków, jak chocia¿by wysoka temperatura i wilgotno¶æ. Dzi¶ w Europie ¿yje zaledwie 30 osobników w 9 ogrodach zoologicznych. Dwa, nowo przyby³e do Wroc³awia samce wyklu³y siê w prowadzonej z du¿ym powodzeniem hodowli warszawskiego zoo. Mo¿na je zobaczyæ w nowej wolierze w Afrykarium, strefie Kongo, gdzie zamieszka³y z nietoperzami m³otog³owami i innym gatunkiem ptaków – turako d³ugoczubym. Ich s±siadami s± m.in. manaty, krokodyle nilowe, turako fioletowe, czy toko nosate.
W naturze, o ile wiadomo z bardzo szcz±tkowych informacji, gatunek ten jest zagro¿ony wyginiêciem z liczebno¶ci± od 2,5 tys. do maksymalnie 10 tys. osobników.
Autor: Rados³aw Ratajczak – Prezes Zarz±du ZOO Wroc³aw
***
Paw kongijski (Afropavo congensis) to gatunek ptaka z podrodziny ba¿antów i jedyny, który zamieszkuje Afrykê. Jest daleko spokrewniony ze znanym powszechnie pawiem indyjskim. Jest endemitem lasów tropikalnych Demokratycznej Republiki Konga. Zosta³ opisany stosunkowo pó¼no, ze wzglêdu na niedostêpne miejsce wystêpowania, bo w 1936 r. Prowadzi dzienny i naziemny tryb ¿ycia. Nale¿y do s³abych lotników, jest zdolny jedynie do podlatywania na drzewa, gdzie nocuje i gdzie ukrywa siê przed niebezpieczeñstwem. Jego s±siadem w naturze jest m.in. okapi.
Samiec (kogut) tego gatunku osi±ga 70 cm wysoko¶ci, a samica (kura) 63, przy masie cia³a niewiele przekraczaj±cej 1 kg. Gatunek ten wyró¿nia spektakularne, bardzo kolorowe upierzenie. Pióra koguta s± przewa¿nie ciemnoniebieskie na ca³ej powierzchni cia³a z zielonymi i fioletowymi odbarwieniami. Nie posiada tak spektakularnego ogona jak paw indyjski. Jego ogon jest krótszy i nie posiada charakterystycznego wzoru. Na g³owie ma czub, przypominaj±cy koronê, który jest bia³y lub ¿ó³ty z pojedynczymi ciemnymi piórami z ty³u. Nad dziobem samca jest du¿a kêpa piór. Szyja jest za¶ czê¶ciowo nieopierzona i ma kolor czerwono-br±zowy. U samicy pióra na grzbiecie maj± barwê zielon±, a na czole i podbrzuszu jasnobr±zowe.
Przedstawiciele tego gatunku ¿yj± w parach lub ma³ych grupach. Samica znosi 2–3 jaja w gnie¼dzie zbudowanym w spróchnia³ym pniu drzewa, w szczelinie skalnej lub na ziemi. M³ode wylêgaj± siê po 27–28 dniach.
¯ywi siê nasionami, owocami, orzechami i owadami.
Gatunek ten ma status VU w Czerwonej Ksiêdze Gatunków Zagro¿onych IUCN. W ¶rodowisku naturalnym najwiêkszym zagro¿eniem dla niego jest dzia³alno¶æ cz³owieka. Przede wszystkim wylesianie oraz k³usownictwo. St±d konieczno¶æ rozwijania hodowli zachowawczej w ogrodach zoologicznych, która nale¿y jednak do trudnych. Na razie prowadzi je 20 ogrodów na ¶wiecie, gdzie mieszka 60 doros³ych osobników (35 samców i 25 samic) oraz jedno pisklê . W Polsce mo¿na je zobaczyæ w warszawskim i wroc³awskim zoo.
zoo
Wracaj do poprzedniej strony »