Wieś dwóch kościołów

Gdy znane z przewodników tudzież krzykliwych reklam nadmorskie miejscowości oraz górskie kurorty po zniesieniu części ograniczeń sanitarnych zaczynają przypominać zatłoczone rynki wielkich miast – warto lepiej odwiedzić ciekawe, spokojne zakątki, leżące choćby na terenach sąsiadujących z ziemią bolesławiecką.

Oto Zimna Woda, wieś w powiecie lubińskim, zwykle dość obojętnie mijana przez przejeżdżających tędy podróżnych. Typowa ulicówka, której zabudowania wzniesiono wzdłuż drogi, prowadzącej z Liśćca do Raszówki. Zwracają tu uwagę dwie ciekawe, czynne świątynie, od lat zgodnie służące wyznawcom dwóch chrześcijańskich religii.

Niektóre publikacje podają, iż pierwotną osadę w tym miejscu lokował na prawie magdeburskim książę lubińsko-ścinawski Ludwik I w 1335 roku – i z tego też czasu pochodzi pierwsza wzmianka o owej miejscowości. Według innych informacji, zawartych w opracowaniach historycznych, akt lokacji wsi na prawie niemieckim wydał 8 maja 1355 roku książę legnicki Wacław. Zasadźcą został Heinrich von Susk.

Kiedy rozlewała się fala nowinek religijnych, zainicjowanych przez Marcina Lutra - wielki apologeta i zwolennik reformacji - książę legnicko-brzeski Fryderyk II sprowadził do wsi osadników protestanckich, którzy przejęli miejscowy kościół, wybudowany w roku 1339. W ich władaniu świątynia pozostawała aż do 1945 roku.

Napływ osadników niemieckich i ich narastająca dominacja w XIII i XIV wieku dała znać o sobie zmianą pierwotnej nazwy wsi z Zimne Vode na Kalte Wasser - a potem Kaltwasser. To miano przetrwało z niewielkimi modyfikacjami do końca drugiej wojny światowej.

Miejscowość, podobnie zresztą jak wiele innych okolicznych wiosek, zmieniała wielokrotnie właścicieli. W roku 1737 dobra zakupili benedyktyni. Po tym fakcie w majątku zamieszkało dwóch braciszków. Zasługą zakonników było założenie w XVIII wieku stawów hodowlanych.

W czasie drugiej wojny światowej w Zimnej Wodzie utworzono filię dużego obozu jenieckiego - stalagu VIII C z Żagania - dla wziętych do niewoli żołnierzy francuskich. Najprawdopodobniej przetrzymywano tu także jeńców sowieckich. Lagier zlokalizowano w pobliżu dworu, skąd zniewoleni żołnierze wyruszali do pracy.

Wkrótce po zakończeniu wojny w ramach Akcji „Wisła” przesiedlono do Zimnej Wody kilkadziesiąt osób narodowości łemkowskiej i ukraińskiej. Jeden z dwóch istniejących tu kościołów zaczął pełnić funkcję cerkwi prawosławnej dla wiernych tego wyznania także z pobliskich Lisiec, Wiercienia i Bukówna.

Parafia prawosławna w Zimnej Wodzie powstała jako jedna z pierwszych w diecezji wrocławsko-szczecińskiej. Założył ją formalnie w sierpniu 1947 roku ksiądz mitrat Jan Lewiarz dla rodzin przywiezionych z Chełmszczyzny oraz Bartnego na Łemkowszczyźnie.

Wspomniana cerkiew – to pierwotnie gotycki kościół, wybudowany w 1343 roku jako świątynia katolicka pod wezwaniem świętej Marii. Od roku 1718 służył protestantom. W latach 1947 – 49 obiekt przystosowano do potrzeb ceremonialnych obrządku prawosławnego. Obecnie parafię Zaśnięcia Przenajświętszej Bogarodzicy tworzą rodziny z Zimnej Wody i Liśca.

Świątynię kilkakrotnie remontowano, między innymi pokryto ją nową dachówką. Cerkiew otacza nekropolia, na której spoczywają obok siebie ludzie różnych narodowości i wyznań.

Niegdyś we wsi istniała piękna rezydencja magnacka, wybudowana w drugiej ćwierci XIX wieku w stylu neogotyku angielskiego. Wzniesiono ją na miejscu wcześniejszej budowli renesansowej, przed którą z kolei miał tu funkcjonować dwór myśliwski.

Ostatni przed drugą wojną światową właściciel majątku jako oficer Wehrmachtu trafił do sowieckiej niewoli. Potem do lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku w jego pałacu urzędowali Sowieci. Po ich wyjeździe opuszczoną w dobrym stanie rezydencję po prostu zdewastowano. Dzisiaj można ją zobaczyć tylko na starych widokówkach, bowiem po magnackiej siedzibie pozostał jedynie park z wieloma chronionymi gatunkami roślin.

Stacjonująca w Polsce Północna Grupa Wojsk Armii Sowieckiej miała tu dużą stację łączności. Rosjanie opuścili ten teren 13 sierpnia 1993 roku.

Opodal wsi funkcjonuje rezerwat przyrody Zimna Woda, mający sześćdziesiąt hektarów powierzchni. Zarówno sama wieś jak i jej okolica są naprawdę godne odwiedzenia. I tam z pewnością nie przewalają się tłumy turystów.