Wieś gwarków złota

A przecież w istocie to tylko „szlachetny” metal, którego sztaby - bezcenne w tak zwanej „cywilizacji” - nie zdadzą się na nic, gdyby kogoś zostawić z nimi choćby na środku pozbawionej wody pustyni…

Pozyskiwanie owego kruszcu położyło najprawdopodobniej podwaliny także pod jedną z najstarszych osad w powiecie lwóweckim, Bielanką. Jej nazwę przekształcano wielokrotnie, poczynając od Luternsiven w 1217 roku aż do Lauterseiffen w roku 1816. W latach 1945 - 1947 miejscowość określano mianem Stara Wieś – potem dopiero została ona Bielanką.

Złoto wydobywano w tej okolicy już około 1180 roku, natomiast z 1479 roku pochodzą informacje o kopalniach „diabelskiego kruszcu”, noszących skądinąd bardzo religijne nazwy Zmartwychwstanie Pańskie i Święta Elżbieta. Złoża musiały być niewielkie, skoro prace wydobywcze zakończono w XV wieku.

Ale osada rozwijała się nadal, znajdując inne środki utrzymania. W roku 1687 zamieszkiwały ją dwadzieścia dwie rodziny chłopskie, natomiast największe zaludnienie miało tu miejsce w roku 1840, kiedy to odnotowano grubo ponad pięciuset mieszkańców. Od tego czasu liczba żyjących we wsi sukcesywnie jednak malała.

W roku 1726 miejscowy majątek baronowej von Schmettau wyceniano na 8185 talarów. Wieś zamieszkiwali chałupnicy, zagrodnicy i kmiecie. Swoje warsztaty prowadziło ośmiu rzemieślników. Istniały dwie szkoły — katolicka i ewangelicka.

W roku 1812 opodal Bielanki doszło do tak zwanej pierwszej bitwy napoleońskiej nad Bobrem. Wojska francuskie wtargnęły do wsi wieczorem 21 sierpnia, a następnego dnia przejechał tędy sam cesarz Napoleon Bonaparte. Majątek w Bielance należał wtedy do Krzysztofa Ponińskiego.

Od 1840 roku wieś stanowiła siedzibę łowczego, handel prowadziło dziewięć osób, zaś warsztaty ponad dwudziestu rzemieślników. Doskonałe piwo wytwarzał spory browar. Chałupnicze przędzenie i tkactwo dawało utrzymanie mieszkańcom, pracującym przy niemal trzystu pięćdziesięciu krosnach.

Do połowy XVIII wieku wieś stanowiła część terytorium Księstwa Jaworskiego, później powiatu bolesławiecko-lwóweckiego - a po 1816 roku weszła w skład osobnego, wydzielonego powiatu lwóweckiego. Historyczny słup, wyznaczający granicę ziemi złotoryjskiej i chojnowskiej stoi przy szosie wiodącej ze Lwówka Śląskiego do Złotoryi.

Wielki budynek w centrum Bielanki, stojący do dzisiaj tuż przy głównej szosie, to dawna oberża "Pod Trzema Lipami". Status karczmy sądowej tego przybytku dodawał niegdyś powagi jej właścicielowi. Mocno poobijaną, ale zachowaną na ścianie frontowej szynku tablicę z wyobrażeniem trzech lip opatrzono inskrypcją :

„Ten dom jest w Boskich dłoniach – zbudował karczmarz sądowy Joseph Becker i jego małżonka Ana Rosina z domu Schmidt 1832”. Po drugiej wojnie światowej, w roku 1950 karczma stała się obiektem mieszkalno-gospodarczym.

W roku 1697 wybudowano tu niewielką świątynię, którą z czasem powiększono. Obecnie ten katolicki kościół służy wiernym pod wezwaniem Świętej Anny. To obiekt orientowany, jego nawę i prezbiterium przykrywają dwuspadowe dachy. Kalenica nad nawą dźwigała niegdyś sygnaturkę, obecnie można ją zobaczyć jedynie na dawnych fotografiach kościoła. Południowa kruchta świątyni powstała w roku 1697, zaś zakrystię dobudowano od strony północnej.

Warto odnotować, iż na fali różnych prądów religijnych, zainicjowanych przez Marcina Lutra, na przełomie XVI i XVII stulecia pojawili się w Bielance zwolennicy idei, głoszonych przez innego reformatora, Kaspara Schwenkfelda. Tych jednak w roku 1726 zmuszono do opuszczenia wsi.

W roku 1895 na polach pomiędzy Bielanką a sąsiednimi Skorzenicami i Zbylutowem poprowadzono linię kolejową. Stacja osobowo-towarowa, przypisana formalnie do Skorzynic, była ostatnim miejscem postoju pociągów przed Lwówkiem Śląskim - na trasie wiodącej ze Złotoryi. Po roku 1989 rozpoczął się zmierzch lokalnych linii kolejowych, który wkrótce objął i tą trasę. Dzisiaj budynek stacyjny to już kompletna ruina.

12 lutego 1945 roku od strony Pielgrzymki na skraj Bielanki podjechały dwa rosyjskie t 34 85 i oddały kilka salw ze swoich dział - po czym wycofały się. Ostatecznie Sowieci wkroczyli na ten teren na początku maja.

Według spisu z roku 1978 istniało tu pięćdziesiąt pięć indywidualnych gospodarstw rolnych. Później funkcjonowało ich niespełna trzydzieści, a w roku 1988 praca na roli dawała skromne utrzymanie jedynie niewiele ponad czterdziestu procentom mieszkańców. Obecnie część z nich znajduje zatrudnienie poza Bielanką.